Zwiększ świadomość wspólnego celu (20 min)

Jeśli chcesz zbudować statek, nie zwołuj ludzi, aby ci przynieśli drzewo, przygotowali narzędzi, nie przydzielaj zadań i pracy, lecz wzbudź w nich tęsknotę za dalekim, bezkresnym morzem.

– Antoine de Saint-Exupéry

Co daje nam ta struktura? W zadziwiająco prosty i błyskawiczny sposób, pomaga rozjaśnić każdej osobie lub grupie, gdzie leży prawdziwa istota jej pracy. Pozwala szybko odkryć brak porywającego celu w grupie i uchronić się przed niejasną motywacją do dalszego działania. Odkrywając wspólny i jednoznaczny cel, grupa poczuje więcej wolności i odpowiedzialności za swoją pracę. W ten właśnie sposób położy fundamenty pod rzetelne szerzenie innowacji.

Pięć elementów struktury (Minimalne ramy)

1. Zaproszenie uczestników

• Zadaj pytanie: „Co robisz, gdy pracujesz nad… (tematem, który chcecie zgłębić)? Sporządź krótką listę aktywności”. Później zapytaj: „Dlaczego to dla ciebie ważne?”. Kontynuuj, pytając: „Dlaczego? (…) Dlaczego? (…) Dlaczego?”. Takie pytanie postaw do dziewięciu razy lub do momentu, w którym uczestnicy poczują, że odnaleźli prawdziwy cel swojej pracy.

2. Zaaranżowanie przestrzeni i potrzebne materiały

• Nieograniczona liczba grup 
• Krzesła ustawione tak, by ułatwić wygodną komunikację w parach, twarzą w twarz.
• Nie są potrzebne stoły ani inne wyposażenie.

3. Aktywność uczestników 

• Wszyscy mają jednakowe szanse na wniesienie swojego wkładu.

4. Podział na grupy 

• Najpierw w parach, następnie w czwórkach, w końcu całą grupą – skorzystaj z 2-4-All (modyfikacja struktury 1-2-4-All).

5. Instrukcja „krok po kroku” i ramy czasowe

• Każda osoba w parze przez 5 minut udziela wywiadu swojemu partnerowi. Zaczynają od: „Co robisz, gdy pracujesz nad…?”. Partner poszukuje głębszego sensu, delikatnie powtarzając pytanie: „Dlaczego jest to dla ciebie ważne?”. Po 5 minutach następuje zamiana ról. Czas: 10 min
• Pary dobierają się w czwórki i dzielą się swoimi przemyśleniami i doświadczeniem z drugą parą. Czas: 5 min
• Zaproś całą grupę do wspólnej refleksji poprzez pytanie: „Jak nasze cele wpływają na kolejne kroki, które podejmiemy?”. Czas: 5 min

Kto ma cel, zniesie każdą drogę.

– Friedrich Nietzsche

Co można zyskać?

• Odkryć to, co jest prawdziwie ważne dla członków grupy.
• Przygotować grunt dla projektu, który będzie wdrożony.
• Rozniecić organizacyjną dynamikę za pomocą pojawiających się historii.
• Wygenerować niewielką liczbę klarownych odpowiedzi, które pomogą grupie szybciej ruszyć naprzód. 
• Stworzyć podstawę do oceny promującej postęp.
• Ustanowić kryteria określające grupę docelową.

Podpowiedzi dla prowadzącego

• Stwórz bezpieczną i zachęcającą przestrzeń; unikaj osądzania.
• Bawcie się: na czas powtarzających się pytań „Dlaczego?” możesz zachęcić uczestników do rozbudzenia pokładów ciekawości ich wewnętrznego dziecka.
• Nie ustawaj! Drąż głęboko, z pasją! Szukaj różnych sposobów na zadawanie pytań „Dlaczego?”. Możesz zapytać: „Co zmieniłoby się, gdyby spełniło się twoje aktualne marzenie?”.
• Upewnij się, że zadajesz pytanie: „Dlaczego to jest dla CIEBIE ważne?”, zamiast pytać o znaczenie w szerokim rozumieniu bezosobowej organizacji czy systemu.
• Podzielcie się różnorodnymi odpowiedziami i zastanówcie się nad widocznymi różnicami. Gdzie ujawnia się wspólny cel?
• Jeżeli ktoś utknie, zadaj pytanie: „Czy przychodzi ci do głowy jakaś historia?”.
• Zadbaj o dyskrecję w przypadku dzielenia się osobistymi historiami.
• Zrób z Nine Whys rutynowe narzędzie do wyjaśniania wspólnych celów.

Modyfikacje struktury

• Połącz Nine Whys z Appreciative Interviews. Zacznij od wywiadu, by później zapytać: „Dlaczego historia sukcesu, którą się podzieliłeś/podzieliłaś, jest dla ciebie ważna? Dlaczego? Dlaczego? Dlaczego?”.
• Zapytaj uczestników, czy udało im się znaleźć fundamentalny powód poświęcania czasu i pieniędzy dla omawianej pracy? Klarowny, osobisty powód i uzasadnienie społeczne może szybko pomóc w rozpowszechnieniu inicjatywy. Starajcie się wyłuskać jedno zdanie, które w zdecydowany sposób legitymizuje działania grupy: „Istniejemy, by…!” lub „Istniejemy, by powstrzymać…!”.
• W kontekście biznesowym, zapytaj: „Dlaczego ludzie mieli ci zapłacić? Dlaczego przywódcy chcieli, żebyś prowadził/prowadziła swój biznes w ich kraju?”.
• Po uzyskaniu jasności co do celu, zadaj 10 pytań „Jak?” – będzie to teraz o wiele łatwiejsze niż wcześniej.
• Dobry cel nigdy nie jest zamknięty. Pozostaw go na tyle otwartym, by zachęcał innych do ich własnego wkładu; by wspólnie kształtowali najgłębsze potrzeby kierujące pracą.
• Zapisuj odpowiedzi na kartkach samoprzylepnych. Numeruj je i przyklejaj na kartkę flipchart. Możesz układać odpowiedzi w trójkąt tak, by najbardziej ogólne znalazły się na górze a najbardziej szczegółowe na dole. Porównaj i podsumuj.
• Zapytaj: „Dlaczego jest to ważne dla twojej społeczności? Dlaczego? Dlaczego? Dlaczego?”.
• Podczas webinaru użyj okna czatu, aby sformułować cel. Uczestnicy skupią się na pytaniach Nine Whys i podzielą się swoimi pomysłami na czacie.
• Połącz strukturę z Purpose-To-Practice, Generative Relationships, Wise Crowds, What, So What, Now What?, i wieloma innymi.

Przykłady zastosowań

• Do wypracowania wspólnego przekonującego celu przyświecającego uruchomieniu wspólnej inicjatywy badawczej. Quality Commons, badawcza sieć siedmiu przedstawicieli różnych obszarów sektora opieki zdrowotnej w Stanach Zjednoczonych, użyła Nine Whys jako kroku w strukturze Purpose-To-Practice.
• Jako wstęp do dowolnej sesji coachingu, włącznie ze strukturami Troika Consulting czy Wise Crowds.
• By rozjaśnić powód wprowadzania na rynek nowego produktu.
• W zakotwiczeniu każdego z elementów Design StoryBoards poprzez zapytanie: „Dlaczego ta aktywność lub element jest dla ciebie ważny? Co takiego dodaje do przepływu łączącego uczestników?”.
• Dla ciebie, żebyś mógł/mogła rozjaśnić swój cel.

Źródło

Liberating Structures opracowane przez Henriego Lipmanowicza i Keitha McCandlessa. Zainspirowane profesorem Geoffem Bellmanem – autorem i konsultantem.

Materiały dodatkowe

Poniżej: Materiały pomocnicze do wprowadzenia Nine Whys

Pytania o cel są podstawą, gdyż dokopują się do esencji najgłębszych potrzeb kierujących waszą pracą. Wygenerowanie niewielkiej liczby klarownych odpowiedzi może pomóc grupie szybciej ruszyć naprzód.