Przejdź do treści
Dwie kropki pokazujące dwa oblicz oddzielone krzywą

Wicked Questions

(Przewrotne pytania)

Nazwij paradoksalne wyzwania, z którymi musi konfrontować się grupa, aby odnieść sukces (25 min)

Wspaniale, że spotkaliśmy się z paradoksem. Teraz możemy mieć nadzieję na postęp.

– Niels Bohr

Co daje nam ta struktura? Prowadzi do uruchomienia innowacyjnych działań, eliminując wszelkie „tak ale…” oraz niekoniecznie prawdziwe przekonanie o konieczności wyboru tylko jednej z dwóch istniejących opcji. Wicked Questions angażują każdego w bardziej wnikliwe myślenie strategiczne poprzez ujawnianie niejasno powiązanych wyzwań i możliwości, które nie są intuicyjnie oczywiste. Rzucają światło na paradoksalne a jednak uzupełniające się siły, które nieustannie wpływają na zachowania i są szczególnie ważne podczas wysiłków zmierzających do zmiany. Wicked Questions umożliwiają bezpieczną ekspozycję napięcia między zalecanymi strategiami i rzeczywistymi warunkami, oraz pozwalają na odkrycie wartościowych strategii, które leżą ukryte głęboko w odmętach paradoksu.

Pięć elementów struktury (Minimalne ramy)

1. Zaproszenie uczestników

  • Zapytaj: „Jakie przeciwstawne, a jednak uzupełniające się strategie musimy realizować równocześnie, aby odnieść sukces?”.

2. Zaaranżowanie przestrzeni i potrzebne materiały

  • Od 4 do 6 krzeseł ustawionych wokół małych stołów (stoły opcjonalnie) 
  • Papier do zapisywania

3. Aktywność uczestników 

  • Wszyscy zaangażowani w pracę bądź temat mogą uczestniczyć. 
  • Wszyscy mają jednakowe szanse na wniesienie swojego wkładu.

4. Podział na grupy 

  • Najpierw samodzielnie, następnie w małych grupach (6 osób lub mniej) 
  • Na koniec całą grupą

5. Instrukcja „krok po kroku” i ramy czasowe

  • Przedstaw założenia Wicked Questions i paradoksu. Zilustruj kilkoma przykładami przewrotnych pytań. Podaj następujący szablon: „Jak to jest, że jesteśmy… i jesteśmy… jednocześnie?” jako zdanie do uzupełnienia dwoma przeciwstawnymi założeniami, które są przedmiotem gry. Czas: 5 min
  • Najpierw samodzielnie, potem w małych grupach, każdy uczestnik, używając szablonu Wicked Questions, tworzy pary przeciwieństw lub paradoksów, które mają miejsce w jego lub jej pracy. Czas: 5 min
  • Każda grupa wybiera, spośród propozycji jej członków, jedno przewrotne pytanie o największej sile oddziaływania. Wybrane paradoksy prezentowane są wszystkim uczestnikom. Czas: 5 min
  • Cała grupa wybiera pytania o największej sile oddziaływania i dookreśla je. Czas: 10 min

Co można zyskać?

  • Opisać nieuporządkowaną rzeczywistość sytuacji, angażując zbiorową wyobraźnię.
  • Rozwinąć innowacyjne strategie, aby ruszyć do przodu.
  • Uniknąć zakłóceń i „dwubiegunowego” rozdwojenia w polityce i działaniach.
  • Ocenić, czy działamy na rzecz jednej strony, czy drugiej, a może obu? 
  • Rozbudzić twórcze napięcie wspierające więcej wolności i odpowiedzialności w miarę procesu odkrywania.

Podpowiedzi dla prowadzącego

  • Upewnij się, że uczestnicy wyrażają obie strony paradoksu ze zrozumieniem: „Jak to jest, że jesteśmy… i jesteśmy… jednocześnie?”, a nie w opozycji do siebie nawzajem.
  • Aby przystępnie przedstawić cechy paradoksu, stosuj różnorodne jego przykłady.
  • Pracuj w szybkich cyklach, w trakcie pracy nad idealnie przewrotnymi pytaniami – ucz się na błędach. 
  • Unikaj przykrych pytań, które obwiniają lub są nierówne po którejś ze stron. Przykład przykrego pytania: „Jak mamy skupić się na naszych klientach, gdy jesteśmy zmuszani do spędzania coraz więcej czasu na biurokracji?”.
  • Unikaj pytań dotyczących danych, na które można odpowiedzieć, skupiając się na analizie.
  • Zaproś uczestników do włączania innych w opracowanie ich pytań, aby były jeszcze bardziej przewrotne.
  • Nawiązuj do doświadczeń w trakcie procesu; pytaj: „Kiedy zauważyliście, że obie te rzeczy są jednocześnie prawdziwe?”.
  • Nie ma szybkich odpowiedzi na przewrotne pytania i może okresowo zaistnieć potrzeba powrotu do wyzwania z dodatkowymi rundami Wicked Questions.
  • Często garstka ludzi ma łatwość generowania przewrotnych pytań: pozwól im zabłysnąć i zainspirować resztę grupy!

Modyfikacje struktury

  • Stosuj Wicked Questions w powiązaniu z innymi strukturami, takimi jak: Improv Prototyping, Ecocycle Planning i 25/10 Crowd Sourcing.
  • Kiedy masz mocne przewrotne pytanie, nie zatrzymuj się! Kontynuuj z 15% Solutions1-2-4-All, aby wygenerować i wybrać najlepsze pomysły. Postęp na każdym z przewrotnych pytań może spowodować zmianę w dostępnych możliwościach.
  • Dowiedz się więcej od Brendy Zimmerman z książki Edgeware.

Przykłady zastosowań

  • Poradnictwo rodzicielskie: „Jak to jest, że wychowujecie swoje dzieci, aby były bardzo lojalne/przywiązane do rodziny i aby jednocześnie były bardzo niezależnymi jednostkami?”.
  • Pomoc liderom w odkrywaniu, jak włączyć każdego w zahamowanie infekcji: „Jako liderzy w kontroli infekcji, jak to jest, że występujecie w tej sprawie i jednocześnie wycofujecie się, aby pomóc jednostce przejąć kontrolę nad praktykami prewencyjnymi?”.
  • Zarządzanie globalnymi operacjami: „Jak to jest, że jesteśmy i zarazem nie jesteśmy tacy sami… jesteśmy organizacją z jedną globalną tożsamością i zarazem unikalnie zaadaptowaną do danych lokalnych warunków? Jak to jest, że jesteśmy zintegrowani i autonomiczni?”.
  • Funkcyjne działy, takie jak HR, finanse, prawny itp., aby postawić przewrotne pytania, które uchwycą esencję ich funkcji w kontekście organizacji.
  • Odkrywanie osobistych przewrotnych pytań w odniesieniu do relacji z drugą osobą lub w związku z osobistym wyzwaniem. Na przykład: „Jak to jest, że jestem jednocześnie oddany mojej pracy i w pełni obecny dla mojej rodziny?”.

Źródło

Liberating Structures opracowane przez Henriego Lipmanowicza i Keitha McCandlessa. Zainspirowane przez profesorów Brendę Zimmerman (Edgeware) i Scotta Kelso (The Complementary Nature).

Materiały dodatkowe

Poniżej grupa czterech osób w Madrycie formułuje Wicked Questions. Często w pokoju wypełnionym setką osób jest 10 mocniej dostrzegających paradoksalną naturę rzeczywistości. Ich pytania otrzymują silną emocjonalną odpowiedź zwrotną od społeczności. Nasłuchuj śmiechu, aby odkryć, które z pytań uderza w zbiorowy czuły punkt.

Na przykład: praktyka empiryczna (bazowanie na najlepszych praktykach pochodzących z innych źródeł) jest kluczową strategią, która niezamierzenie godzi w oddolną, bogatą w lokalny kontekst ekspertyzę. Globalna fundacja zwołała stypendystów pracujących nad zapewnieniem wody pitnej. Jeden wprawny w pytaniach uczestnik zapytał: „Jak to jest, że praktyka oparta na dowodach zależy od generowania dowodów opartych na praktyce w celu uzyskania wglądu naukowego?”. To pytanie wywołało ochy i achy całego tłumu.

Powyżej: Rozwijanie Wicked Questions. Warsztaty w Madrycie