Podziel się z większą społecznością swoim know-how zdobytym empirycznie (35-70 min)

Co daje nam ta struktura? Pozwala osobom z doświadczeniem szerzyć powszechne zrozumienie dla nowych praktyk związanych z określonym aspektem, pobudzać kreatywność i ułatwiać pojęcie nowej wiedzy członkom większej społeczności. Uczestnicy sesji tworzą mały, wewnętrzny krąg (akwarium) oraz otaczający go duży, zewnętrzny. Wewnętrzną grupę tworzą osoby (ryby), które poczyniły już postępy w obszarze będącym wyzwaniem dla osób z zewnętrznego kręgu. Poprzez dzielenie się doświadczeniami w czasie rozmowy osoby w „akwarium” uświadamiają sobie, czego już dokonały. Bezpośrednia, nieformalna komunikacja przełamuje bariery pomiędzy dwoma grupami i wspiera swobodny przepływ pytań i odpowiedzi. To tworzy najlepsze warunki do wzajemnego uczenia się. Uczestnicy mogą samodzielnie znaleźć odpowiedzi na nurtujące ich kwestie w zakresie pracy danej grupy. Czas przestać narzucać ludziom praktyki innych osób!

Pięć elementów struktury (Minimalne ramy)

1. Zaproszenie uczestników

• Poproś osoby w „akwarium”, aby opisały swoje doświadczenia – dobre, złe i brzydkie – w sposób nieformalny, konkretnie i otwarcie. Poproś, aby opisały je w trakcie konwersacji między sobą, jak gdyby nie miały publiczności. Niech podzielą się swoimi historiami, jakby stały w firmowej kuchni lub utknęły w samochodzie w drodze na lotnisko. Podkreśl, aby starały się nie wpadać w formalny styl prezentacji.
• Zaproś ludzi z zewnętrznego kręgu do aktywnego słuchania, obserwacji komunikatów niewerbalnych i formułowania pytań w swoich małych grupach.

2. Zaaranżowanie przestrzeni i potrzebne materiały

• Od 3 do 7 krzeseł ustawionych w kręgu na środku pokoju
• Mikrofony dla wewnętrznego kręgu, jeśli cała grupa jest większa niż 30-40 osób.
• Jeśli to możliwe, pomocna byłaby mała scena lub krzesła barowe, aby osoby z zewnętrznego kręgu mogły lepiej obserwować interakcje.
• Dla zewnętrznego kręgu – tyle krzeseł, ile jest potrzebne, pogrupowane po 3-4 krzesła.
• W dużych grupach pomocne będą mikrofony, aby zewnętrzny krąg mógł zadawać pytania.

3. Aktywność uczestników 

• Wszyscy w wewnętrznym kręgu mają równe szanse na wniesienie swojego wkładu.
• Wszyscy w zewnętrznym kręgu mają równe szanse, by zadawać pytania.

4. Podział na grupy 

• Jeden wewnętrzny krąg od 3 do 7 osób
• Jeden zewnętrzny krąg z wieloma podgrupami po 3-4 osoby
• Podział grupy jak w strukturze 1-2-4-All na podsumowanie

5. Instrukcja „krok po kroku” i ramy czasowe

• Wyjaśnij układ ćwiczenia i kolejność działań. Czas: 2 min
• Rozmowa w „akwarium” trwa tak długo, jak jest to konieczne. Czas: 10-25 min
• Podgrupy z zewnętrznego kręgu formułują obserwacje i zadają pytania. Czas: 4 min
• „Akwarium” odpowiada tak długo, aż odpowie na wszystkie pytania. Czas: 10-25 min
• Podsumuj, wykorzystując W³ (What? So What? Now What?) i zapytaj: „Co teraz stało się możliwe?”. Czas: 10-15 min

Co można zyskać?

• Zebrać w jednym czasie i w jednym miejscu doświadczenia, pytania i odpowiedzi, które  pomogą każdej osobie zrozumieć nowo podejmowane inicjatywy.
• Stworzyć warunki sprzyjające nowym pomysłom.
• Zrobić przestrzeń na doświadczenia i wyobraźnię każdego uczestnika.
• Rozwinąć umiejętność słuchania, opowiadania historii, odnajdywania wzorców, zadawania pytań i czynienia obserwacji.
• Docenić tych, którzy podjęli się innowacji i wdrożenia na wczesnym etapie i zdobyli doświadczenie (często ponosząc porażkę i testując prototypy).

Podpowiedzi dla prowadzącego

• Do wewnętrznego kręgu wybierz ludzi z osobistym doświadczeniem (bez względu na stanowisko).
• Do wewnętrznego kręgu wybieraj przedstawicieli różnych ról i funkcji, które wymagają współpracy do odniesienia sukcesu.
• Zachęć ludzi w wewnętrznym kręgu, aby bardziej niż opiniami, dzielili się konkretnymi, bardzo opisowymi przykładami.
• Poradź ludziom z wewnętrznego kręgu, aby wyobrazili sobie, że siedzą w samochodzie lub w barze, prowadzą luźne rozmowy i dzielą się historiami.
• Zachęć każdego, aby dzielił się zarówno sukcesami, jak i porażkami: „dobre, złe i brzydkie”.
• Podkreśl, aby nie wygłaszano przemówień oraz aby wewnętrzny krąg rozmawiał między sobą, a nie przemawiał do zewnętrznego kręgu.
• Zbierz WSZYSTKIE pytania od zewnętrznego kręgu zanim „ryby” ponownie rozpoczną rozmowę.
• Biorąc pod uwagę całościowy charakter pytań, daj „rybom” wybór, na które pytania odpowiedzą.
• Zachęcaj, by opowiadanie historii było dobrą zabawą.

Modyfikacje struktury

• Zostaw wolne krzesło w wewnętrznym kręgu dla kogoś z doświadczeniem, kto nieoczekiwanie zdecyduje się dołączyć.
• W miarę rozwoju konwersacji „ryb w akwarium”, ludzie w zewnętrznym kręgu mogą używać czatu stworzonego w wirtualnych grupach, aby dzielić się pytaniami ze wszystkimi lub w parach.
• Łącz lub zastosuj w ciągu z Improv Prototyping, 25/10 Crowd Sourcing, Ecocycle Planning, Simple Ethnography, Shift & Share.

Powyżej: Wewnętrzny i zewnętrzny krąg w akcji. W małych grupach, zewnętrzny krąg formułuje duże pytania, by zagłębić się w problematykę: „Które pytania, jeśli uzyskamy na nie odpowiedź, pomogą ruszyć z miejsca?”.

Przykłady zastosowań

• Dla przekazania wiedzy z terenu działań podczas wymiany oficerów w Afganistanie. Zobacz: „Transforming After-Action Reviews in the Army” w trzecim rozdziale książki The Surprising Power of Liberating Structures: Simple Rules to Unleash A Culture of Innovation (H. Lipmanowicz, K. McCandless).
• Podczas warsztatu Liberating Structures, kiedy kilku doświadczonych praktyków dzieli się swoimi historiami z nowymi użytkownikami, pomagając im zrozumieć, jak zacząć i jak osiągnąć rezultaty.
• Podczas zebrania lekarze o wąskiej specjalizacji znajdujący się w „akwarium” dyskutowali o trudnym przypadku, podczas gdy zewnętrzny krąg złożony z lekarzy pierwszego kontaktu przysłuchiwał się im. Dyskusja, która odbyła się w dalszej części spotkania, pozwoliła spojrzeć na ten przypadek z obu perspektyw.
• Pilotażowa grupa sprzedawców dzieli się z resztą działu sprzedaży swoim doświadczeniem z użytkowania nowego urządzenia do raportowania. Dzięki User Experience Fishbowl każdy będzie czuł się swobodnie, że dowiedział się wszystkiego, czego potrzebuje, by wdrożyć innowację.
• Dla organizacji sektora publicznego, które mogą znaleźć pomysły na podniesienie jakości swoich usług we wnioskach z doświadczeń pracowników operacyjnych.
• Członkowie zarządu prowadzili swoje spotkanie w „akwarium” otoczeni przez wszystkich swoich menedżerów.

Źródło

Liberating Structures opracowane przez Henriego Lipmanowicza i Keitha McCandlessa. Zainspirowane latami doświadczeń pracy z różnymi rodzajami „akwariów”.

Materiały dodatkowe

Poniżej: Materiały używane do wprowadzenia User Experience Fishbowl

Powyżej: Świetne miejsce na UX Fishbowl. Warsztaty w Amsterdamie